Mijn eerste keer werken was een ramp. Nadat ik was aangenomen in een restaurant, mocht ik de volgende dag meteen beginnen. Mijn eerste taak was het rondbrengen van drankjes. De eerste paar trees gingen goed en ik kreeg meer zelfvertrouwen. Daarna zag ik op de bar een tree vol bier staan. Ik pakte de tree op en merkte meteen dat dit te zwaar voor me was. Toch ging ik naar de betreffende tafel. Terwijl mijn baas keek hoe ik de eerste twee biertjes op tafel zette, raakten de andere biertjes op mijn tree uit evenwicht. Hierdoor vielen tien glazen bier over een gast heen. Ik kon wel door de grond zakken: de dag van deze persoon was absoluut verpest. Hoewel mijn baas tegen mij zei dat het kon gebeuren en mij hielp met het opruimen van de kapotte glazen, kon ik me er niet bij neerleggen en voelde ik me de rest van de dag slecht.

Dit was mijn ergste mislukking. Het kan erger, maar het gevoel van schaamte is er nog steeds wel. Tijdens een gastles vertelde Leon van der Zanden over wat mislukken inhoudt en welke emoties erbij komen kijken. Hij vertelde dat je naar deze emoties en mislukkingen anders kan kijken en dat je er meteen ook iets van kunt leren. Dat laatste noemde hij een ‘briljante mislukking’. Deze term fascineerde mij. Een mislukking is toch altijd negatief en niet positief? Ik ging kijken wat nou precies een briljante mislukking inhoudt en of mijn mislukking ook zo’n ‘briljante’ was.

Anne Wesseling schreef in januari 2019 in Happinez wat een briljante mislukking is: “Een goed uitgewerkt en weloverdacht plan dat desondanks mislukt door iets wat je van tevoren niet voorzag of kon voorzien”. Hier kon ik wel iets mee. Ik op managementboek.nl een interview met Paul Iske, professor open innovatie aan de universiteit van Maastricht en daarnaast Chief Failure Officer (CFO) bij het (waarschijnlijk zelfbedachte) instituut van briljante mislukkingen. Nou, als hij mijn vraag niet kan beantwoorden, wie dan wel? In het interview had Iske het over de VIRAL-formule. Dit is een formule waarmee je kunt zien of je mislukking briljant is of niet. Hoe groter de factor, hoe ‘beter’ je mislukking. De V staat voor visie en value (of het de moeite waard is geweest). De I staat voor inspiratie en inzet (hoeveel energie je erin hebt gestoken). R staat voor de risico’s (of je op een verantwoorde wijze met de risico’s bent omgegaan). A staat voor aanpak (of je van bestaande kennis en middelen gebruikt hebt gemaakt). Tenslotte staat de L voor leren: welke lessen heb je geleerd?

Ik ging aan de hand van de VIRAL-formule achterhalen of mijn mislukking iets heeft opgeleverd. Was het de moeite waard? Nee. Ik kon ook twee keer op en neer lopen in plaats van te flexen voor mijn baas. Heb ik er veel energie ingestoken? Ja zeker! Het bier was heel zwaar en het kostte veel energie om die tien meter te lopen. Ben ik op een verantwoorde wijze met de risico’s omgegaan? Absoluut niet. Ik wist al vanaf het begin dat het te zwaar was en dat er een risico was dat iets zou vallen. Heb ik gebruikgemaakt van bestaande kennis en middelen? Niet echt, maar ik had ook nog niet genoeg kennis aangezien het mijn eerste dag was. En tenslotte: heb ik er iets van geleerd? Honderd procent ja! Ik heb geleerd dat het niet erg is om hulp te vragen als ik aanvoel dat het niet gaat lukken. En dat ik trees met bier extra goed moet vasthouden, plus dat het niet erg is om hulp te vragen aan de klanten om iets aan te nemen.

Misschien was voor de door bier doorweekte klant mijn mislukking niet heel fijn, maar mij heeft het toch wel iets opgeleverd. Als je iets van je mislukking hebt geleerd, dan is die er niet voor niks geweest. Kijk niet altijd naar de negatieve kant van je mislukking. Probeer ook eens via een andere kant te kijken. Zo ontdek je dat er achter ieder mislukking toch iets moois schuilt. Zoals Bob Ross altijd zegt: “We don’t make mistakes, just happy little accidents”.